Portret Fred van der Wal door View, Volkskrantblog.nl

zaterdag 30 oktober 2010 0:30 door interviewer View ,Volkskrantblog.nl

Tags: portret, fred v.d. wal

WAARSCHUWING AAN DE LEZER EN HET NEDERLANDSCHE VOLK. HET CURSIEF GEDRUKTE IS HET COMMENTAAR VAN ONZE IN DE TEKST BEHANDELDE OMSTREDEN ARTIEST FRED VAN DER WAL. MAG HIJ OOK EVEN? JA! HIJ MAG!

Fred van der Wal: “…en daar stond ik een week geleden bij een benzinestation tussen honderden Fransen met mijn met clandestien gevulde Diesel gevulde mini jerrycan van slechts 10 liter bij een pomp in de Bourgogne, terwijl onderdehand een randdebiele pompbediende die op één van de Marx Brothers leek, een kwartier lang tegen me begon te schreeuwen en te krijsen, dat het tegen de wet was wat ik had gedaan, ik zou een enorme boete krijgen van de prefecture en dat het streng verboden was om tijdens de stakingen jerrycans te vullen, hetgeen ik uiteraard wist, maar wat heeft de wet voor zin als je ‘m niet kunt overtreden? Dat probeerde ik die meneer uit te leggen ondanks zijn ene oog, met een wit vlies overtrok-ken. Zelfs bij de pomp kom je acteurs uit horrorfilms tegen in La Douce France! Ik heb trouwens alles keurig afgerekend! Er valt mij niets te verwijten! Hij bleef schreeuwen en ik krijste terug: Zal ik mijn jerrycan hier even leeg gieten bij je poten en dan een vlammetje erbij houden?”

View: Vandaag wordt hij 68 jaar. Alhier op het VKBlog kun je niet om hem heen als je tenminste niet alleen in jezelf geinteresseerd bent. Op zijn blogsite staan maar liefst 40 zelfportretten. In het profiel. Hij heeft het geweldig met zichzelf getroffen. Een uitdagende introductie.

Fred van der Wal: “…men kan om mij heen, langs mij heen, maar niet door mij heen, dan heeft men geen been om op te staan als ik mijn Bowiemes met dubbele bloedgleuf hanteer, gelijk die kunstartiest uit Sintannaparchie die voor hoofdpijn met twee benen het ziekenhuis in ging en er met één been er weer uit kwam. Medische vergissing. Kan iedereen overkomen. We kijken er niet meer van op. De reden dat hij beweert dat ik hem met de dood bedreig? Geen idee! Ik ken die meneer niet en wil hem ook niet kennen

View: Negentig procent van de blogs die Fred schrijft, hebben hemzelf als middelpunt, dus daar hoef ik niets aan toe te voegen. In zijn infokolom staan de verwijzingen naar zijn autobiografische gegevens, curriculum vitae en overzichten van foto’s, tentoonstellingen en publicaties. Het is lang niet mis wat ik daar lees. Hij is niet de eerste de beste.

Fred van der Wal:”Gotsalmetruttenbollen! Wat is die man hardleers! Moet ik het voor de zoveelste keer uitleggen? Ik heb in twee weblog bijdrages het aantal weblogs per jaar gepecificeerd die NIET over mij gingen en kwam op een score van 60 procent, hooguit 70 porcentjes. Ik kan mij heel goed voor stellen dat de Grote Superzoenvis daar onmiddellijk bezwaar tegen aan tekende dat View het over negentig procent had, want waar een Grote Superzoenvis in hapt, dat kan de lezer zich toch niet voorstellen. View is dan wel ex-schoolmeester maar rekenen is ook een kunst. Al wij namelijk echt jolijt willen hebben met zijn tweetjes (Zoenvis en ondergetekende) spannen wij een waslijn in de tuin en hangen daar op twee meter veertig hoogte plakken snijkoek aan. Voor de eerlijkheid zijn onze handen dan op de rug gebonden en dragen wij een blinddoek. Het heeft niets met SM te maken, dan zou het namelijk broekkoek wezen, maar hier betreft het kruidkoek. De enige echte uit Deventer in tegenstelling tot Groninger snijkoek.. U weet wel, die met het stempel. En de mening dat Old Spice For Men naar kruidkoek rook in the silver sixties is voorbehouden aan die vertegenwoordiger van spuitwaters en grenadines Daan Deutekom, die zich tot in de kleine uurtjes in een dominees toga hulde. Laten we wel wezen, dan is het toch veel normaler dat Fred van der Wal dameslingerie draagt als de goesting hem over rand van de slip drijft.- Die stijl gereformeerde Daan toch in zijn calvinistische travestie! God hebbe zijn ziel, liever dan ik – maar dat is een strikte privé opvatting waar ik niet in mee wenste te gaan als reine, onbevlekte jongeling.

View: Fred is een verhalenverteller pur sang. Zijn fantasie is vrijwel onuitputtelijk. Telkens verbaast hij weer met meterslange teksten, die als in een orgie geschreven lijken te zijn. Zinsconstructies en spelling doen er niet meer toe. Het verhaal krijgt hem in z’n greep en kunnen de lezer volkomen uitputten, als hij/zij het einde al haalt.

Fred van der Wal:”Regelmatig tref ik des ochtends uitgeputte lezers aan bij de voordeur, in wintertijd met de tong vast gevroren aan het smeedijzeren tuinhek, maar daar is de kartelschaar of de kettingzaag goed voor. Nee, daar kan ik geen medelijden mee hebben met wie mijn tuinhek aan wenst te tasten met zijn of haar ontuchtige sappen krijgt van onderen uit de zak!”

View: Wat echt veel indruk op mij gemaakt heeft, zijn de geschreven herinneringen aan zijn bedreigde kindertijd en jeugdjaren. Hij is heel jong oorlogsvluchteling uit Renkum, komt terecht bij de grootouders in Amsterdam-Zuid en is net op tijd weg voor de luchtlandingen op de Veluwe waarbij zijn hele geboortedorp waaronder de zaak van zijn ouders wordt platgeschoten.

Fred van der Wal:”Ik wil dat beslist niet in het belachelijke trekken. Hoe angstaanjagend te weten dat je leven door een toeval aan een zijden draadje hing enkele keren. Mijn geboorte huis was volldig plat geschoten door zowel de Duitsers als de Engelsen. Al vroeg wist ik dat je van vriend noch vijand iets te verwachten hebt. Ik was een bang kind dat zijn angsten te lijf ging met waterpistool en rubber speelgoedmes. Liep rond met een groot houten zwaard en even later met een degen gemaakt uit een koperen traproede. Voor de rest was het fikkie stoken, door het Vondelpark zwerven, het Vliegenbos of het Amsterdamse Bos doorkruisen, met mijn vriendjes op negenjarige leeftijd door de binnenstad van Amsterdam lopen op weg naar de Bijenkorf. De zomers doorgebracht in Zandvoort in een villa die aan het duinpark Kost verloren grensde. Kogelhulzen opgraven uit WO II. Betonnen bunkers binnen gaan. Ramen in schieten met metalen ballen uit kogellagers. De politie was vaste klant op de Nicolaes Maasschool. In het buurthuis in de van Breestraat bij een toverlaantaarn voorstelling voor de jeugd uit Amsterdam zuid knikkers naar het scherm gooien en uitgekauwde kauwgom naar degene die de avond leidde. Oorlogskinderen, hè. Totaal gederaillerd. Sommigen kwamen recht uit het concentratiekamp, daar had je mee te dealen. De overlevers. Zo gek als een draaideur maar wel een survial!”

View: Op de lagere school is hij een stil en teruggetrokken kind. Al op dertienjarige leeftijd maakt hij met zijn jongere broer, die later door een potenrammer in Haarlem wordt vermoord, kennis met het homosexuele milieu. Volgens zijn autobiografie maakt hij als puber op homosexueel gebied van alles mee. In de Cineac te Amsterdam zich laten aftrekken door pedofielen voor een paar knaken, die direct werden omgezet in de vuurwerkwinkel en de schertsartiken winkel van Vlaq in de Utrechtsestraat.

Fred van der Wal: ”Het eerste homoseksjuwelen contact was niet op negenjarige leeftijd. Te vroeg ingeschat, dat was pas vier jaar later”.

View: Zijn jeugd brengt Fred door in een politiek extreemrechts pleeggezin met een dominante groot-vader, een sadistische grootmoeder en latent lesbische tante, die hem vernedert in het gezelschap van haar vriendinnen. Marjan, de zuster van Fred wordt tot haar negentiende regelmatig vastgebonden op een stoel en gemarteld, geslagen en getrapt door de tante en oma. Zij moet beschimmeld brood eten.

Fred van der Wal:”Telegraaf lezers en VVD stemmers waren die opvoeders. Mijn voorkeur ging al vroeg uit naar de PSP. Het echte slachtoffer in het gezin was Marjan. Het is nooit meer goed met haar gekomen ondanks haar pogingen om met haar biologische moeder en vader een band te verkrijgen. Ik zag al snel in dat het verloren moeite zou zijn te investeren in mensen die op je ondergang uit zijn, dus kappen met de handel”.

View: Hij heeft ernstige leer- en concentratiestoornissen. Als hij dertien is blijft hij het eerste jaar zitten op het Vossiusgymnasium, daarna nog een keer op het lyceum. Zijn grootouders die zelf niet meer dan een ulo opleiding hebben, willen hem als hij weer blijft zitten naar een ambachtsschool sturen om voor metselaar te leren. Als hij vijftien is zijn de leermoeilijkheden voor goed voorbij en verlopen de vervolg-studies voortvarend. Moeiteloos volgt hij de kweekschool, de kunstakademie en een reclame opleiding voor copywriter.

Fred van der Wal:”Hoe gelukkig was ik niet toen ik na veel oefening een menuet van Mozart in de tweede klasse van de kweekschool kon fluiten zonder dat mijn fluit over sloeg in een hoog piepgeluid bij meneer Kremer, de stijl gereformeerde muziekleraar. Hoe vaak heb ik je niet moeten horen met je gepiep: Van der Wal! Er uit! Je fluit fluit al weer expres met een piepend geluid! Toen ik geslaagd was voor de lager akte pakte ik de fluit en brak het jammerhout joelend in tweeën om het in de Crayenestersingel te Heemstede te smijten. Het instrument bleef niet drijven. Mijn toenmalige hartsvriendin Els is als onderdehand AOW gerechtigde gepensioneerde leerkracht nog steeds aan het blokfluiten maar dan in de kerk te Meppel van dominee Dingemanse. Haar mannetje ontlokt sacrale klanken aan het orgel of praat bevloegn over de vogelstand. De cultuur van het griffermeerde leven ! Die gifbeker is aan mij voorbij gegaan. Een goede baan in de reclame liet ik in 1965 schieten onder druk van de bekrompen, stijl gereformeeerde Els, die meende dat het vrouwelijke personeel van een reclame buro hoeren waren en de manlijke account executives allemaal aan alcohol verslaafde pooiers”.

View: Fred wil naar de akademie op achttienjarige leeftijd maar dat wordt hem verboden. Ook zijn tweede keuze, de normaalschool voor tekenleraren in Amsterdam, wordt afgewezen. In 1960 gaat hij gedwongen naar de kweekschool voor onderwijzers te Bloemendaal, waar hij zich voornamelijk verveelt, wel actief is voor de schoolkrant en met een vrouwelijke studiegenote in bed belandt.

Fred van der Wal: ”Het bed gebeuren betreft in de kweekschooljaren slechts twee dames en ik moet zeggen dat ik de vereiste uren lange vrijpartijen wel wat erg lang vond duren. Sex? Leuk op zijn tijd, maar het moet geen liefdewerk oud papier worden, aan de andere kant wilde ik de vrouwtjes tevreden houden en leverde daar heel wat voor in. En ik vind gewone recht op en neer sex, die zogenaamde vanille sex niks aan, slaap verwekkend. Geef mij maar de striemende zweep, de riemen, de boeien, de tepelklemmen, de dildos. pure SM dus!.

View: In 1966 verlaat hij drie maanden voor het hoofdakte-examen de kweekschool. De Directeur verspreidt laster dat Fred is weg gestuurd en zwaar aan de drugs, met de Provos mee loopt en in een kraakpand woont met een verslaafde hoer .

Fred van der Wal:”Ik was Gotsijdanck van de dwingende griffermeerde Els bevrijd en vrij om te doen en laten wat ik wilde. Directeur de Tombe verbood zelfs de leerlingen om mij te spreken als ik ze tegen kwam in Bloemendaal, Zandvoort, Haarlem of Heemstede. De gezagsgetrouwe, bleke, pukkelige kwekelingen gehoorzaamden moeiteloos. Ik had niet anders verwacht. Mietjes en matennaaiers! Provo vond ik vanaf het begin flauwe kul, warhoofden met onuitvoerbare ideeën. De hippe Amsterdamse exhibitionistische sien nam ik niet aan deel. Wel ontving ik onlangs uit Los Angeles twee mails van Marijke Koger, eens the hippest chick in town in de sixties. Ze vervaardigt een soort afschuwelijke kitsch met Oosters religieuze invloeden, werk dat door de hippies in de sixties werd gewaardeerd, maar door mij niet.

View: De 60-er jaren. Het meest spannende decennium op politiek en cultureel gebied van de twintigste eeuw. Hij ontdekt de blues, het chanson, de moderne jazz van Monk, de literatuur, de schilderkunst, de poezie en de vrouwtjes.

Fred van der Wal: ”Die periode betekende jezelf uitvinden en richting geven aan je leven. Voor wie in een a-cultureel milieu op groeit een aardige klus. Er moest veel bevochten worden.De sfeer in huis heb ik niet anders gekend als vijandig, verbitterd, paranoïde. De laatste jaren praatte ik niet meer tegen en met mijn huisgenoten. Ik had het opgegeven.

View: Zijn artistieke jaren op diverse lokaties in binnen- en buitenland laat ik buiten het kader van dit blog.

Fred van der Wal:”Deze jaren kunnen wij samen vatten als een boeiende, kronkelige weg in het artiestenplantsoen end at is toch mooi!”

Onder de streep

View: Fred’s blogs heb ik lange tijd gevolgd en gelezen. Ik mag me dus enigszins deskundig achten. In het begin dacht ik: is dit een reincarnatie van Jan Cremer? Maar daar nam ik afstand van. Als zijn blog niet al te lang was, hetgeen uitzonderlijk was, las ik het graag en keek er zelfs naar uit. Een hyperbolisch taalgebruik, wel met wat achterhaald zeventigerjaren spellings gedoe. Verhalend. Anekdotisch. Hilarisch. En vooral: egomanisch, zoals ik zelden heb mee gemaakt.

Fred van der Wal:”Algemene, valide klacht is de lengte van mijn blogs. Alhoewel ik in de zestiger jaren de grotendeels gefingeerd autobiografie van Cremer gedeeltelijk waardeerde vanwege een duidelijke ommekeer in de literatuur van experimentele, introspectieve, onbegrijpelijke apekoo,l naar het verhaal met een begin, midden en einde blijkt het boek Ik Jan Cremer een One Night Stand, een Overnight sensation, die niet voor herhaling vatbaaar bleek. Cremer is een voetnoot in de Nedrelqndse litertuur en van een andere status van W F Hermans of Remco Campert.
Ik heb mij nooit aaangetrokken gevoeld tot de ongeschoolde rauwdauw in de kunst of literatuur als het alleen over het oppervlakkige, agressieve, vitalistische gebaar gaat”.

View: Op youtube is een filmpje van hem tijdens een interview met H.Mous. Je hoort een hoog, licht en innemend timbre, dat je niet zou verwachten.

Fred van der Wal:”Er schijnt nog ergens een video op het Web te staan waar ik in figureer, door DJ Keu opgenomen. En zomer 1966 nam de nu bekende filmer Gerrit van Dijk een zwart wit film op van het in richten van een expositie in Brabant waar ik ook nog in voor kom”.

View: Mocht ik aanvankelijk denken dat zelfspot een stijlvorm zou zijn, dan kwam ik er vrij snel achter dat de man zichzelf uiterst serieus neemt. Ik merkte dat aan zijn afweermechanisme, dat vaak alle proporties te buiten gaat. Hilarisch is zijn polemiek over de toekenning van slechts de 2e prijs van een opstelwedstrijd ergens in Kennemerland.

Fred van der Wal:”Bij tijd en wijle ga ik zelfspot niet uit de weg. Ik zie het kunstenaarschap als de franje van het maatschappelijke tapijt. Het is er af te knippen. Geen nood, honderd in een lood. De één zijn dood, de ander een stuk roggebrood. Dan denk ik weer aan dat veel zeggende poweem: Dag Bakker/ Dag Krentenkakker/Dag Roggebijter/ Dag Mensentreiter. Hiermede is de kleine zelfstandige vallende onder de voedsel en warenwet getypeerd. Zo zie ik de kunstenaar ook. Kulturele kolerelijers of koddebeiers. Als radio 538 of een andere schorum muziek zender plotseling zou stoppen sodommieteren de arbeiders van de stijgers en wordt het revolutie, als de beeldende kunst op houdt te bestaan is er stilte. Ik neem mijn kunst uitermate serieus. Het heeft mij letterlijk en figuurlijk te veel gekost om daar lichtvaardig mee om te gaan. Collegaatjes die talentloos zijn of praatjes ophangen zijn bij mij aan een goed adres. Woensdag gehaktddag!”.

View: Wie het waagt een grammetje kritiek op wat dan ook of aanmerking op zijn kunst te venti leren krijgt een bak stront over zich heen. Fred heeft een slagveld veroorzaakt onder voorma lige vrienden en tijdelijke opponenten. Ze gaan door de gehaktmolen als niets anders.

Fred van der Wal: ”Ik kom altijd met argumenten en met bewijsjes als het mijn beweringen ten aanzien van mijn eigen werk betreft en als scribenten zich daar op stuk bijten of vluchten in de agressie hetzij opzet-telijk onjuist getrokken conclusies is dat hun zaak. Het zachte gesputter van kroketten en bitterballen in de frituurpan kan enige tijd door gaan in de berenboot van de berenman en het Zoenvissespektakel maaar er komt een ogenblik dat ik ze uit het kokende vet moet halen om af te koelen en op te prikken.
Ik doel dan helemaal niet op GP, die mij als aanvankelijke tegenstander en kritikaster tot mijn grote verrassing in het Fries een verjaardagswens deed toekomen en zo’n gebaar kan ik vatten. Daarbij komt dat ik Fries kan lezen en verstaan maar niet spreken. Achteraf bleek GP mij te verwarren met een artistieke kletsmajoor uut het Zuuden des lands, een knakker die ik niet ken en ook niet wil kennen, edoch ik kan hem niets kwalijk nemen: in het donker zien alle katten grijs, ook de rooie. Toch?”

View: Als hij eenmaal op je is afgeknapt, komt het nooit meer goed. Je weet waar je met hem aan toe bent.

Fred van der Wal:”Die conclusie is voor de opsteller van het profiel. Menigeen denkt in mij een biseksjuwelen, hetzij homoseksjuwelen, super softe, sadomasochistische aan sex verslaafde verkleednicht, een travestiet met straffe tieten aan te treffen, die al in tranen uitbreekt nog voor hij een speld op de grond hoort vallen, van de vliering op zijn ballen, maar helaas, helaas; ik kan de argwanende man in de straat met een broek vol empathie hierin niet met aan te dragen bewijzen staven of mijn met Opium van YSL geparfumeerde behahaha voor niks en niemendal zo maar verkwanselen voor een scheet en een knikker.
Je wijf en je oto uitlenen is voor velen tob sport en ik heb er alle begrip voor, maar mijn beha, nylons, jarretelgordel en tangaslipje krijgen ze niet tot hun grote verdriet. Ik heb er wèl alle begrip voor, maar als een man zo diep gezakt is dat hij zijn lingerie gratis en voor niks weg aan de straatstenen kwijt raakt is er pas echt wat aan de hand met zijn negotie!”